Ο λεγόμενος «πόλεμος κατά των ναρκωτικών» στις Φιλιππίνες μόνο στη θεωρία είναι μια εκστρατεία με στόχο την καταπολέμηση του εμπορίου ναρκωτικών. Στην πράξη πρόκειται για μια μαζική
αιματοχυσία, η οποία συστηματικά θέτει στο στόχαστρο φτωχές κοινότητες με όχημα μια αστυνομική επιχείρηση γνωστή ως Oplan Tokhang. Οι αναφορές της αστυνομίας περιστρέφονται γύρω από τα ίδια σενάρια: μικροδιακινητές ναρκωτικών πυροβόλησαν κατά τη διάρκεια επιχείρησης σύλληψης και έπεσαν νεκροί από πυρά αστυνομικών σε αυτοάμυνα, άνδρες με ιστορικό χρήσης ναρκωτικών εγγεγραμμένοι στη «λίστα παρακολούθησης» βρίσκονται δολοφονημένοι από αγνώστους που επέβαιναν σε μοτοσικλέτες, ενώ πτώματα πεταμένα στην άκρη του δρόμου και τυλιγμένα με ταινία χαρακτηρίζονται από τις αρχές ως «θάνατοι υπό διερεύνηση». Από την έναρξη της εκστρατείας αυτής τον Ιούλιο του 2016, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπολογίζουν ότι έχουν καταγραφεί περίπου 30.000 θάνατοι, ενώ η ίδια η αστυνομία υποστηρίζει ότι ο αριθμός των νεκρών είναι πολύ χαμηλότερος –6.221 άτομα, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Αρχή Καταπολέμησης των Ναρκωτικών των Φιλιππίνων τον Δεκέμβριο του 2021.
Αυτές οι υποθέσεις δολοφονιών, οι οποίες συχνά βλέπουν το φως της δημοσιότητας, σπάνια φτάνουν στα τοπικά δικαστήρια. Οι οικογένειες των θυμάτων δεν έχουν τα χρήματα για να συγκεντρώσουν τα αποδεικτικά στοιχεία ή πολύ περισσότερο να κυνηγήσουν την υπόθεση δικαστικά. Τελευταία τους ελπίδα για δικαιοσύνη είναι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Από τις λίγες υποθέσεις που έχουν φτάσει στα τοπικά δικαστήρια, μόνο σε τρεις περιπτώσεις ασκήθηκε δίωξη και υπήρξαν καταδίκες αστυνομικών για φόνο. Επιπλέον, οι δολοφονίες στιγματίζουν τις οικογένειες των θυμάτων και σπέρνουν τη δυσπιστία στις τοπικές κοινότητες. Οι εμπειρίες τους έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά: ψυχικό τραύμα, απευαισθητοποίηση στη βία, ατιμωρησία και ατελείωτη θλίψη. Ορισμένες βρήκαν ελπίδα σε δίκτυα υποστήριξης των οικογενειών των θυμάτων, που τις βοήθησαν να αντιμετωπίσουν το πένθος τους και να αναζητήσουν δικαιοσύνη, να επουλώσουν τις πληγές τους και να δώσουν κουράγιο η μία στην άλλη, χτίζοντας παράλληλα μια δική τους ξεχωριστή κοινότητα. Στο τέλος της θητείας του προέδρου Ντουτέρτε η πενταετούς διάρκειας μίσθωση των τάφων των θυμάτων στα δημόσια κοιμητήρια άρχισε να εκπνέει. Οι σοροί θυμάτων, των οποίων οι οικογένειες δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να ανανεώσουν τη μίσθωση ή να τις μεταφέρουν, κατέληγαν στα σκουπίδια, για να ταφούν στη θέση τους τα επόμενα θύματα. Ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών υποτίθεται ότι θα κρατούσε μόνο έξι μήνες, όμως
μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Φερδινάντο Μάρκος (τον νεότερο), οι δολοφονίες συνεχίζονται και οι προοπτικές για την απονομή δικαιοσύνης παραμένουν ζοφερές.
Βιογραφικό
Η Kimberly dela Cruz είναι ανεξάρτητη φωτογράφος και δημοσιογράφος με έδρα τις Φιλιππίνες. Η σειρά έργων της με τίτλο “Death of a Nation” («Ο Θάνατος ενός Έθνους»), όπου καταγράφει σκηνές εγκλήματος από τη Μανίλα και τις ζωές των οικογενειών που επλήγησαν από τις δολοφονίες, συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα υποψηφιοτήτων για το βραβείο Inge Morath του Ιδρύματος Magnum το 2019, ενώ τιμήθηκε με το βραβείο W. Eugene Smith Memorial Fund for Humanistic Photography το 2021. Το έργο της έχει παρουσιαστεί σε πολλές εκδόσεις, όπως
και σε εκθέσεις ανά τον κόσμο.
