Στο συστηματικό, μακροχρόνιο αυτό πρότζεκτ ο Δημήτρης Μιχαλάκης κατέγραψε τις συνέπειες που είχε η παγκόσμια οικονομική κρίση της περιόδου 2007-2008 στην Ελλάδα, με την επιβολή προγραμμάτων λιτότητας στη χώρα: τη μαζική ανεργία και το πρόβλημα των αστέγων, τη διαβίωση του ενός τετάρτου του πληθυσμού της χώρας κάτω από το όριο της φτώχειας, τη διάλυση της υγειονομικής περίθαλψης και άλλων δημόσιων υπηρεσιών. Το ανθρώπινο κόστος που υπέστησαν οι πολίτες αποτυπώνεται στις φωτογραφίες του, είναι ορατό στα σώματα, τις πράξεις, τις χειρονομίες και τις εκφράσεις τους. Για παράδειγμα, βλέπουμε έναν ηλικιωμένο, ταλαιπωρημένο από τις καιρικές συνθήκες άνδρα που έχει χάσει το ένα του πόδι, να κάθεται κάτω από θρησκευτικές εικόνες προσδοκώντας μια καλύτερη ζωή μετά θάνατον. Βλέπουμε επίσης έναν ρακοσυλλέκτη σε μια τεράστια χωματερή να μαζεύει από τα σκουπίδια μια πλαστική σακούλα που
μοιάζει με κουρελιασμένο μανδύα, ενώ στο βάθος καίει μια μάλλον τοξική πυρκαγιά.

Οι πολίτες φυσικά δεν δέχθηκαν αδιαμαρτύρητα αυτή την τιμωρία. Οι διαδηλώσεις, κάποιες φορές βίαιες, μετατράπηκαν σε καθημερινό φαινόμενο στην Αθήνα και καταπνίγονταν με τη χρήση κλομπ, χειροβομβίδων κρότου λάμψης και δακρυγόνων. Ο Μιχαλάκης έχει συγκρίνει την κοινωνική κατάρρευση στην Ελλάδα και την πυρετώδη πολιτική ατμόσφαιρα που αυτή προκάλεσε με την κρίση της Γερμανίας επί Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και τη Μεγάλη Ύφεση. Αποδίδει ρητά ευθύνες γράφοντας ότι οι κυβερνήσεις, τόσο της αριστεράς όσο και της δεξιάς, υπάρχουν μόνο και μόνο
για να υπηρετούν τον καπιταλισμό και την άρχουσα τάξη, η οποία μπροστά στην προοπτική του κέρδους δεν διστάζει να διαπράξει εγκλήματα ή θηριωδίες, όσο φρικτά κι αν είναι. Οποιαδήποτε κυβέρνηση τολμήσει να αποκλίνει σημαντικά από την προδιαγεγραμμένη πορεία είναι καταδικασμένη να έχει την τύχη του Αλιέντε στη Χιλή.

«Ο καπιταλισμός είναι σάπιος και δεν μπορεί ποτέ να είναι ανθρώπινος», δηλώνει ο φωτογράφος, προσθέτοντας ότι η αστική δημοκρατία δεν προσφέρει την παραμικρή ελπίδα: η μόνη λύση είναι οι εργάτες να «αγωνιστούν, να δημιουργήσουν ρήξεις και να ανατρέψουν».

Στις φωτογραφίες του Μιχαλάκη, τα συντρίμμια, τα απορρίμματα και η εγκατάλειψη λειτουργούν ως μετωνυμίες της ευρύτερης κατάστασης κατάρρευσης, σαν τους ανθρώπους που ψαρεύουν κάτω από έναν βαρύ, γκρίζο ουρανό μπροστά από ένα εγκαταλελειμμένο και σκουριασμένο ναυάγιο. Σε όλο του το έργο ο Μιχαλάκης εστιάζει στη μοίρα των καταπιεσμένων, είτε πρόκειται για Έλληνες πολίτες που σηκώνουν στους ώμους τους το βάρος της λιτότητας, είτε για ανθρώπους που δραπετεύουν από ακόμα χειρότερες καταστάσεις σε απέλπιδες προσπάθειες να φτάσουν στην Ευρώπη. Στις έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες του αναπτύσσει ένα ζοφερό, επιδραστικό φωτογραφικό ύφος, το οποίο συμπληρώνει τους προβληματισμούς του χαράσσοντας την εγκατάλειψη και τον πόνο στη συνείδηση του κοινού. Ο Μιχαλάκης έχει επίσης σχολιάσει σε κείμενα αυτό το δυσοίωνο όραμα παρατεταμένης καταπίεσης: «Η ανασφάλεια, ο φόβος, η μοιρολατρία, ο ατομικισμός, η οργή και ο θυμός επικρατούν έναντι της οργάνωσης, της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης». Αυτό είναι το ευρύτερο αφήγημα της εποχής μας και δεν περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα.
–J.S.

Βιογραφικό

Δημήτρης Μιχαλάκης γεννήθηκε το 1977 στην Ελευσίνα. Σπούδασε στη Σχολή Φωτογραφίας Focus στην Αθήνα. Από το 2004 είναι τακτικός συνεργάτης στο περιοδικό K (Καθημερινή, Κυριακάτικη έκδοση) και στο περιοδικό E (Ελευθεροτυπία, Κυριακάτικη έκδοση). Οι φωτογραφίες του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα ελληνικά και διεθνή έντυπα όπως τα Der Spiegel, Die Zeit, Rolling Stone, Le Monde, Washington Post, The International New York Times, Vice. Έχει ταξιδέψει σε δημοσιογραφικές αποστολές σε πολλές χώρες.